Hyperactiviteit
Ik krijg in mijn praktijk veel te maken met hyperactieve honden die de hele dag in de weer zijn en overal op reageren. Of hun mens continue uitnodigen om te spelen. Ook honden die, zoals mensen het benoemen, overenthousiast op andere honden en/of mensen afrennen. Het probleem is dan dat de begroeting of het spel uitmondt in snauwen of zelfs vechten.
Mensen zeggen dan: ‘Ik begrijp er niets van, ze waren zo leuk aan het spelen en ineens gaat hij snauwen.’ Maar ook met honden die springen tegen visite of honden die continue blaffen als ze buiten geluiden horen, of reageren op elke (snelle) beweging, zoals joggers, fietsers, auto’s, rennende kinderen, weten we vaak geen raad.
Emotief gedrag leidt tot reactiviteit
Van honden die zeer uitbundig op elke andere hond afrennen, zou je kunnen zeggen dat ze niet meer bij zichzelf zijn. Ik bedoel hiermee dat ze zich niet bewust zijn van hun eigen gedrag en eigenlijk reactief reageren.
Een hond die stabiel is, zal op een rustige en sociaalvaardige manier contact maken met andere honden en/of mensen en ook niet met iedereen contact willen maken.
Op het moment dat ik dit tegen mensen zeg, krijg ik vrijwel standaard de reactie: ‘Maar het is toch juist leuk als hij zo blij is!’ En dat klopt, blij is leuk, maar ‘superblij’ bij elke hond die je ziet en overal op reageren is niet echt blij. Wat er dan aan de hand is, is dat een hond dan eigenlijk niet weet wat hij met de situatie aan moet. De hond is niet meer bij zichzelf, kan niet goed inschatten wat er gebeurt; er is teveel spanning. En reageert feitelijk vanuit een overactief overlevingssysteem.
Doordat de stress hoger oploopt, ontstaat er reactief gedrag, wat zich kan uiten in piepen, overmatig blaffen, snauwen of zelfs bijten. Dit kan in het moment gebeuren, maar het kan ook dat de stress chronisch is en dat de hond al direct reageert als hij een hond of mens ziet. Dit kan zelfs al op grote afstand ontstaan. Of hij reageert op elk geluid of beweging.
Het verschil tussen emotief gedrag en emotionele balans
Of het gedrag van jouw hond dus leuk is of gestrest kun je gaan leren herkennen. Je kunt bijvoorbeeld zien of er sprake is van stress door het waarnemen van stresssignalen, spanning in het lijf van je hond en aan de bewegingen. Hoekige, stokkerige bewegingen zonder rustmomenten duiden op emotief gedrag. Vloeiende bewegingen met rustmomenten, duiden op emotionele balans en bewust gedrag, wat bijvoorbeeld blij kan zijn.
Wat is de oorzaak?
Er kunnen verschillende oorzaken zijn. Bijvoorbeeld, bij het dolenthousiast op andere honden/mensen afrennen, kan de oorzaak zijn dat de hond gewoonweg niet geleerd heeft om bij zichzelf te blijven en op een sociaalvaardige manier te communiceren in die situaties. Hij heeft in zijn puppytijd geen of weinig sociaalvaardig gedrag geleerd van stabiele volwassen honden.
Het kan ook zijn dat hij in zijn leven vaak overruled is door andere honden, waardoor het ontmoeten van andere honden juist negatieve spanning oplevert. Er kan ook door hele andere omstandigheden in zijn leven sprake zijn van chronische stress.
Een veelvoorkomende oorzaak is dat we, hoe goed bedoeld ook, teveel doen met onze hond. Hier geldt ook weer dat een stabiele, zelfverzekerde hond meer aankan dan een onzekere hond. Wanneer een hond niet goed met situaties om kan gaan, kan hij, als je (te) veel met hem onderneemt, stress opbouwen die zijn lichaam niet kan herstellen.
Door de stress zal hij ook niet leren omgaan met die situaties, waardoor het drukke gedrag alleen maar erger wordt. Een valkuil hierin is dat je denkt dat jouw hond zoveel energie heeft dat je nog meer met hem gaat doen. Waardoor je eigenlijk in een (negatieve) vicieuze cirkel terecht komt.
Wat ook mee kan spelen
Interessant is ook om bij jezelf eens na te gaan waarom jij druk, druk, druk bent met je hond. Wat is jouw motivatie om dingen met je hond te ondernemen? Begrijp me goed, het is prima om dingen met je hond te doen, maar kijk eens kritisch naar hoeveel je doet, wat je doet en wat je motivatie is.
- Ben je bang dat (anderen zeggen dat) je hond (of jij) anders een saai leven heeft?
- Doe je iets omdat de fokker het van je vraagt?
- Doe je gehoorzaamheidstrainingen omdat het zo hoort?
- Sluiten de activiteiten die je doet aan bij waar jouw hond innerlijk voor gemotiveerd is, of doe je dit omdat jij wilt presteren?
Allemaal het onderzoeken waard. Ik zeg dit, omdat we snel geneigd zijn om mee te gaan in de eisen van de maatschappij. Maar kan je hond dit aan? Kan jij dit aan? Ben je hiermee nog bij jezelf? Is jouw hond hiermee bij zichzelf?
Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn hond weer bij zichzelf kan zijn en kalm kan blijven?
Het is belangrijk dat de hond bij zichzelf kan blijven. Als hij dat is, dan uit zich dat in kalm, sociaalvaardig gedrag. Hiervoor is het nodig dat ook jij bij jezelf kunt blijven, kalm kunt reageren in (moeilijke) situaties. Je kunt je hond alleen maar helpen als jouw energie rustig is.
Een commando geven om te ontspannen
Wat ik vaak hoor/zie is dat mensen hun hond het commando ‘zit’ of ‘lig’ geven, met het doel de hond te kalmeren. Het laten uitvoeren van dit commando om de hond tot rust te brengen, leidt niet per definitie tot een kalme emotie. Er schuilt dan ook een gevaar in het geven van commando’s! Zeker als de hond nog in de situatie is die hem spanning geeft. De hond hoeft op op dat moment nog steeds geen ontspanning te ervaren. Door te gaan zitten of liggen wordt je niet automatisch ontspannen als de omgeving nog niet veilig voelt.
De hond ligt/zit wel, maar is nog niet ontspannen; de emotie, als angst, frustratie, boosheid kan er nog steeds zijn. En het opbouwen van spanning in die situatie zal dan ook blijven of zelfs verergeren, omdat de emotie onderdrukt wordt.
Beter is het dan ook om ervoor te zorgen dat je afstand neemt van dat waar je hond spanning van krijgt. Soms is het zelfs nodig om die situatie (tijdelijk) te vermijden.
Observeer goed of je hond weer ontspannen kan worden als je de afstand vergroot, zonder dat je iets zegt. Vanuit ontspanning kan hij wel leren met de situatie om te gaan.
Zelf kalm zijn helpt je hond
Het rustig en stabiel krijgen van je hond begint bij jezelf. Wanneer je zelf geneigd bent om druk, druk, druk te zijn, zou je regelmatig even stil kunnen gaan staan. Dit kun je prima tijdens het wandelen met je hond doen. Lukt dit je? Wat doet het met jou? Wat doet het met je hond?
Of misschien merk je dat je gespannen raakt wanneer jouw hond maar blijft blaffen, je uit blijft dagen voor spel of reactief op honden en/of mensen reageert. Ook door dan even stil te staan bij jezelf, kun je met een aantal technieken weer in een kalme energie komen.
Gratis voor jou!
Om je te helpen om (weer) in een kalme staat van zijn te komen heb ik een gratis 5-daagse online videoserie met audio opnames voor je gemaakt. Vraag het aan via de knop hieronder. Je ontvangt dan gedurende 5 dagen elke dag een korte videoinstructie en een audio opname om dit makkelijk te oefenen met mijn begeleiding. Dit kun je doen tijdens het wandelen met je hond. Maar ik raad ook zeker aan om dit dagelijks gewoon een aantal keer te doen zonder je hond, zodat je het eigen maakt en steeds makkelijker naar deze staat terug kunt keren in moeilijke situaties.
PS. DEEL dit artikel s.v.p. met jouw netwerk, door op de Tweet, Like, Share of Linkedin knoppen hieronder te klikken, zodat ook de mensen in jouw netwerk ervan kunnen profiteren.