Kangani
Mens en Hond in Balans

Samen Ontdekken… Een andere kijk op leren

De vakantie is weer voorbij 

Of misschien heb je nog een weekje :-). 

Of… misschien heb je helemaal geen vakantie gehad :-). En zo kan ik natuurlijk nog wel even doorgaan. Ik krijg nu E-zines met “Weer aan de slag”, “De vakantie is weer voorbij”, “Ik hoop dat je een fijne vakantie hebt gehad”. Omdat de vakanties samenhangen met ons schoolsysteem. Niets mis mee natuurlijk, maar dat bracht mij op het idee van onze vaste, maatschappelijke patronen.

Ook in de omgang met onze honden hebben we van die vaste patronen, waar ik wel eens wat licht op wil schijnen. Bijvoorbeeld het patroon van het trainen van onze honden; het aanleren van gedrag en commando’s. Kan het ook anders? 

Trainen, een vast patroon in onze samenleving

Het lijkt zo vanzelfsprekend om met je pup (of een volwassen herplaatste hond) naar de gehoorzaamheidstraining te gaan en hem allerlei commando’s aan te leren, zodat hij goed luistert.

Het gedrag dat hij op commando moet tonen, staat ook al vast (voor elke hond hetzelfde); er wordt gedurende een aantal weken naar toe gewerkt en dan volgt er een examen en hoop je dat je slaagt. Maar hoe waardevol is dit voor jou en voor jouw hond? Hoe waardevol is dit voor de dagelijkse situaties waarin jouw hond terecht komt? In heel veel gevallen is trainen zelfs heel stressvol, voor mens en dier.

zitcommando

Dit aanleren van commando’s en laten zien van bepaald gedrag gebeurt met behulp van belonen en vaak ook nog met corrigeren. Belonen met voer, omdat dit voor elke hond een motivatie zou zijn, wat overigens helemaal niet altijd zo is. Er wordt geen rekening gehouden met behoeften die de hond heeft. Er wordt voorbij gegaan aan het feit dat de hond van nature veel gewenst gedrag kan laten zien.

Neem niets op gezag aan; ook niet wat ik zeg;-)

Tegenwoordig wordt alles aangeleerd met behulp van (voer)belonen. Dit lijkt positief, maar is dat wel echt zo? Hoe honden van nature leren én wat hun werkelijke behoeften zijn, lijkt helemaal verdwenen uit ons bewustzijn. We kijken naar onze verwachtingen, naar wat wij belangrijk vinden. We vragen van onze honden vrijwel automatisch  dat ze bepaald gedrag laten zien, alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Net zoals het de normaalste zaak van de wereld lijkt dat iedereen vakantie heeft gehad…. Maar je kunt op ontdekkingstocht gaan en uitvinden of en hoe het anders kan.

out of the box

Sunny leert wat er op het terras te beleven is

Om duidelijk te maken wat ik bedoel geef ik je een voorbeeld uit de praktijk:

Een paar weken geleden had ik met een vriendin afgesproken op een terrasje. Het was prachtig weer en ik zat net toen ik mijn vriendin zag aankomen, samen met haar pup die ze net een paar weken had en die aan een 10m lijn liep.

Ik kon zien hoe ze de tijd nam om de jonge hond, laten we haar Sunny noemen, het terras in zich op te laten nemen. Sunny had op haar gemak rondgekeken en besloot verder te lopen vrolijk snuffelend stapte ze tussen de tafeltjes door en liep met mijn vriendin mee mijn kant op.

Het was niet druk op het terras en Sunny kon lekker rondneuzen, maar nam deel aan ons gesprek door nu en dan een knuffel te komen halen of op een andere manier onze aandacht te trekken. Heerlijk, zo.

Na een tijdje werd Sunny moe en zocht haar kleedje op voor een dutje, maar mijn vriendin onderbrak ons gesprek en richtte haar aandacht op Sunny. Die keek direct naar haar op en werd weer heel alert. Het was duidelijk; hier werd een voertje verwacht.

Mijn vriendin gaf Sunny een ligcommando en toen ze even ging liggen, als beloning een voertje, waarna de hond meteen weer overeind kwam en mijn vriendin verwachtingsvol aankeek. Dit herhaalde zich een paar keer en Sunny werd steeds drukker.

Dat mijn vriendin het toen ook even niet meer wist, haar maar op schoot nam, Sunny frustratie opbouwde en uiteindelijk zo moe was dat ze toch in slaap viel, had hun allemaal bespaard kunnen blijven als ze Sunny gewoon haar gang had laten gaan. Haar had laten nestelen op haar plekje om lekker te gaan liggen slapen.

Dit voorbeeld geef ik niet als oordeel, want mijn vriendin en iedereen die dit herkent, doet het met de beste intentie! Maar dit is hoe we het volgens de vaste patronen leren. Ook ik heb dit vroeger gedaan met mijn honden. Maar nu weet ik hoe het ook anders kan. Hoe we kunnen vertrouwen op hoe honden van nature leren, wat hun behoeften zijn en hoe we hier in mee kunnen bewegen.

slapende pup

Wat heeft Sunny deze avond, ook zonder voerbeloning, geleerd?

In bovenstaande voorbeeld was helemaal geen commando en voerbeloning nodig geweest. Sunny was gewoon met haar mens mee en ontdekte zo de omgeving. Haar mens zat rustig, de plek was veilig en ze kon gewoon vrij op ontdekkingstocht en lekker gaan slapen toen ze daar behoefte aan had. Al dit gedrag deed ze uit zichzelf, omdat ze een gevoel van veiligheid ervoer.

Ze heeft geleerd dat het zijn in een omgeving met stoelen en tafels die verschoven, zittende en lopende mensen, helemaal niet eng was; integendeel. Ze heeft geleerd dat er soms harde geluiden zijn en dat ook dit geen gevaar met zich mee hoeft te brengen, waardoor ze ontspannen kan blijven. Ze heeft geleerd dat er allemaal lekkere geurtjes waren, dat er plantenbakken met kiezeltjes die niet eetbaar zijn bestaan, dat ze zich in deze omgeving veilig kan voelen en dat ze ook hier lekker kan gaan slapen op haar eigen veilige en fijne plek. Hoewel de frustratie die ze heeft gehad bij het gaan liggen echt niet problematisch was, had dit voorkomen kunnen worden.

Gaat leren dan echt helemaal vanzelf?

Leren moet je faciliteren; je moet je hond er de ruimte en de tijd voor geven. Dus het is natuurlijk belangrijk dat je weet wat de voorwaarden zijn om je hond op deze manier te laten leren. Je moet bijvoorbeeld zorgen voor een veilige omgeving. Maar ook weten wanneer je hond teveel stress opbouwt, wat hij jou vraagt of zegt, en hoe je daar dan op reageert. En hoe je er in de basis voor zorgt dat jouw hond je vertrouwt en zelfvertrouwen krijgt.

Ik hoop je hiermee stof tot nadenken gegeven te hebben :-).

5 gedachten over “Samen Ontdekken… Een andere kijk op leren”

  1. Ella Hoekstra.

    Heel fijn dat ik je site heb gevonden en veel heb gelezen over jouw visie. Ons hondje Zira een teefje van 4 en halfjaar is een super lief aanhankelijk hondje maar heel onzeker, dit uit zich in blaffen en nippen als mensen bij ons thuis weggaan.Met afleiden van een voerbal of speeldoos met voertjes gaat het beter.
    Buiten loopt ze aan een lange lijn of los en mag ze zelf keuzes maken met veel snuffelen ,welke kant we opgaan, maar ik merk dat keuzes maken voor haar heel moeilijk is want ze kan mij rustig 5 minuten aankijken wat gaan we nu doen.
    Af en toe sta ik tegen een boom en dan komt ze naast me zitten.Ik ben sinds anderhalf jaar gastouder voor kinderen en ik merk dat dat voor haar soms te druk is, ik geef haar dan wel de rust in een andere kamer waar ze in haar mand gaat liggen. Ook als mensen binnen komen blaft ze veel en hard, pas als mensen gaan zitten wil ze dolgraag geaaid worden. Wat ik heel moeilijk vind om het afleiden los te laten en haar haar gang laten gaan, zodat ze uit zich zelf de rust kan pakken. Ik blijf je zeker volgen want ik voel wel dat we een andere weg in moeten gaan.

    1. Angelique van Kuijk

      Dank voor het delen van jouw situatie Ella. Wat wel belangrijk is om te beseffen, dat het niet altijd zomaar gaat dat honden zelfstandig keuzes kunnen maken. Hier is vaak begeleiding voor nodig, zodat je jouw hond stapje voor stapje kunt leren om zelf met situaties om te gaan. Dit geldt zowel voor het omgaan met visite als buiten wandelen.

      Wanneer het geven van een voerbal of speeldoos met voertjes beter gaat, dan zou ik dat zeker doen, hiermee zorg je er in ieder geval voor dat de stress die het binnenkomen van volwassen mensen en kinderen geeft, niet ontstaat. Hiermee leert ze dus nog niet vanuit ontspanning omgaan met deze situatie, maar dat kun je leren om dit te gaan begeleiden.

      Dus tot die tijd gewoon die voerbal of speeldoos blijven geven!

  2. Mijn foxterriër heeft overduidelijk een sterk karakter. Als kleine pup presteerde Olly het al om tegen de bank te grommen omdat hij er nog niet op kon springen. Hij laat zo goed zien dat je met hem moet samenwerken en niet moet afdwingen. Omdat ik geloof dat alleen de zon voor niks opgaat, zal er ergens in zijn gedrag een motivatie zijn. Een die wat goeds oplevert. Soms is dat voer, maar ook een fijne plek om te gaan rusten, naar buiten gaan of een knuffel. Voor mij is dan ook het trainen gebaseerd op samen doen, goed naar zijn signalen kijken en vooral niet haasten. Soms is Olly overprikkeld en moet ik hem met wat massage rustig krijgen. Aan verplichte rust doe ik niet. Eigenlijk zijn er maar twee dingen die ik hem graag wil leren en dat is hier komen en wachten. De rest komt vanzelf. Honden zijn ook gewoontedieren en daar kan je gebruik van maken. Net als van hun nieuwsgierigheid. Olly is nu bijna anderhalf en heeft naast zijn sterke wil ook een bijzonder vriendelijke aard. Regelmatig wordt mij verweten dat Olly nog niet gehoorzaam genoeg is. Maar als ik jouw blog lees, besef ik dat het best goed gaat hier. Er zijn nog wel wat verbeterpunten. Ik zal je zeker blijven volgen. Je blog was heel fijn en verhelderend om te lezen.

  3. Jessica van den Heuvel

    Hoi Angelique, ik vind het heel fijn dat ik je site heb gevonden. Eindelijk een manier om met je hond om te gaan die bij mij en mijn hond past en ook klopt met de praktijk, zoals wij die ervaren.
    Sinds 2 jaar hebben we een ontzettend lieve hond, Tresco, een koningspoedel. Ook ik ging vol goede moed op puppycursus, gehoorzaamheidstraining 1 en 2……. Toen was ik het helemaal zat. Ik werd er inderdaad ontzettend gestresst van en Tresco ook. Ik wilde alles perfect doen, zag andere honden die veel sneller precies deden wat er verwacht werd (dacht ik :). Ik kreeg van de instructrices te horen dat een poedel een enorme eigen wil heeft en dat dat echt geen beginnershond was, waardoor ik nog meer stress ervoer en nog beter mijn best ging doen. Op het moment dat 1 van de instructrices zei dat ik beter een chihuahua had kunnen kopen, ging de knop pas om. Tresco was een heerlijke hond ( ook als pup al), we hadden er thuis helemaal geen problemen mee, maar door de cursus werd ik ontzettend onzeker. Dat heeft hij ongetwijfeld gemerkt, waardoor er veel dingen (o.a. hierkomen) helemaal niet meer lukte. Ik ben er toen per direct mee gestopt, omdat ik me op dat moment realiseerde, dat er wel commentaar, maar geen oplossing kwam van de kant van de hondenschool. In de anderhalf jaar dat wij en Tresco het op onze eigen manier doen, gaat het weer prima, natuurlijk zijn er wel eens dingen die niet perfect gaan, maar voor ons geeft dat niets. Dankzij mijn zeer nuchtere wederhelft kan ik nu ook heel ontspannen met Tresco omgaan en dat werkt heel goed. We voelen elkaar prima aan en ik ervaar geen spanning meer. Er zijn een paar dingen die niet zo gemakkelijk meer te veranderen zijn, maar we leren nog elke dag.
    Wat fijn om nu op je site te lezen dat het juist goed is om op deze manier met je hond om te gaan en dat dan het leren (bijna) vanzelf gaat, want dat is precies wat ik bij Tresco heb gezien nadat ik met de gehoorzaamheidstraining ben gestopt.
    Ik blijf je berichten volgen. Bedankt voor de duidelijke uitleg over bepaalde situaties. Dit motiveert me om op de ingeslagen weg door te gaan.
    Groetjes Jessica

    1. Angelique van Kuijk

      Dank voor je openhartige delen Jessica!! Wat een mooi voorbeeld voor wat ik bedoel. En wat heerlijk om te horen dat deze blog jou motiveert om de ingeslagen weg door te gaan. En wat je zegt: “natuurlijk zijn er wel eens dingen die niet perfect gaan”, dat is zo waar… dat is het leven ;-). Helaas zijn we steeds meer gaan geloven in de maakbaarheid van dingen. Dit loslaten is al een hele mooie stap. Geniet van Tresco!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *


Scroll naar boven