Dit blog is geïnspireerd op het blog dat Saskia op de Weegh van www.nieuwsgierigerwijs.nl schreef voor www.nieuwetijdskind.com.
Een cursist deelde dit artikel op mijn tijdlijn op Facebook en toen ik het las herkende ik dit helemaal in de visie van waaruit ik met honden omga en mensen hierin begeleid.
Ik vond het daarom waardevol om dit te vertalen naar de omgang met onze honden. En als je kinderen hebt, dan is het ook zeker de moeite waard om het blog van Saskia te lezen.
“Goed zooooo”
‘Goed zo!’ hoor ik heel veel mensen tegen hun hond zeggen. Het lijkt wel een natuurlijke reactie op ongeveer alles wat een hond doet. Ik deed het zelf vroeger ook. Nu ik anders naar honden kijk, ze als autonoom dier zie, is het zo gek om dit te horen. Hoe kan het anders?
De natuurlijke ontwikkeling van een hond begeleiden
Wanneer we een hond krijgen dan is het eerste wat de meeste mensen doen naar de hondenschool en als het een puppy betreft, naar de puppycursus. Bij deze cursussen leer je je hond commando’s en bepaald gedrag aan. We voeden onze hond op zodat hij goed aangepast in onze maatschappij functioneert. Op zich is het natuurlijk een nobel streven dat onze honden in deze maatschappij kunnen functioneren. De vraag echter is, of dat wat wij onze honden leren wel nodig is? In hoeverre sluiten de commando’s en het gewenste gedrag wat wij onze honden leren aan bij het natuurlijke potentieel van onze honden? En in hoeverre zorgt dit niet aansluiten bij dit natuurlijke potentieel juist voor stress, met alle gevolgen van dien?
Opgroeien in vertrouwen
Saskia schrijft in haar blog dat zij een boek gelezen heeft waarin de auteur uitlegt dat je kinderen manipuleert met zinnen als “Als jij je bord leeg eet, mag je nog een half uurtje buiten spelen” en “Wie het eerst zijn sommen afheeft, mag het bord uitvegen”. Je probeert daarmee iemand te krijgen waar je hem hebben wilt. Net als bij straffen bepaal je door een beloning te geven wat goed is. Bij woorden als “goed zo” en “dat heb je mooi gemaakt” gebeurt hetzelfde. Dit doen wij ook bij onze honden. Wees je maar eens bewust wanneer jij de woorden “goed zo”, “braaf” of een voerbeloning geeft. Wat wil jij van jouw hond?
Goed of juist is een oordeel, net als slecht of verkeerd. Door het (in jou ogen of in de ogen van de maatschappij) foute te straffen of te negeren en het goede te prijzen of te belonen, bereik je dat honden zich op een bepaalde manier; op jouw manier gedragen. Het is heel subtiel, maar het is manipulatie. Ik weet nog goed dat in de eerste opleiding die ik volgde tot kynologisch instructeur de trainer vertelde dat je jouw hond als het ware verslaafd maakt door af en toe met voer te belonen. Jouw hond zal altijd doen wat je vraagt, omdat je af en toe (interval) beloont. Toen vond ik dat geweldig, nu kijk ik daar heel anders naar.
Vanuit zelfvertrouwen de wereld ontdekken
‘Wij denken dat we een hond door middel van aangeleerd gedrag en gewenning (habituatie / socialisatie) met de situaties in het dagelijks leven om moeten leren gaan en belonen ze met voer als ze het goed doen. Of gebruiken voer om ze over een angst heen te helpen. Hoe zou het zijn als wij onze honden zo gaan begeleiden dat ze een diep verankerd zelfvertrouwen ontwikkelen? Een hond is een sociaal levend dier wat zich van nature heel goed aan kan passen aan de leefomstandigheden, ze overleven niet voor niets al millennia.
Wat zou er gebeuren als we honden niet meer conditioneren met gedrag wat wij graag zouden willen zien, maar ze daarin vrijlaten en begeleiden hun eigen wereld te ontdekken? Inmiddels heb ik al vele mensen op deze manier mogen begeleiden en is er iedere keer weer een ontwikkeling naar meer ontspanning, een diepere verbinding en meer plezier.
Van conditioneren naar expressie mogen geven aan je eigen belevingswereld
De meeste honden zijn opgevoed met conditioneren door belonen van gewenst gedrag en het straffen of negeren van ongewenst gedrag. Conditioneren is echter slechts één van de manieren om je hond iets te leren. Het wordt op de hondenscholen over het algemeen altijd gebruikt. Iets is goed of fout en je geeft je hond voer, aandacht of een speeltje als beloning of een correctie als deze gedrag vertoont wat ongewenst is. Het is heel effectief in de zin van dat honden over het algemeen graag iets doen voor voer, aandacht of een speeltje. Het lijkt dan ook of ze hier plezier aan beleven. Ze zullen zich gaan gedragen zoals je wenst, maar hiermee niet meer hun eigen natuur volgen.
Doordat honden steeds meer vanuit een geconditioneerd gedrag gaan leven en hun eigen intrinsieke motivatie onderdrukt wordt of vertroebelt ontstaat er per definitie stress en/of vermindert de levenslust sterk (hij is zo lekker rustig geworden). Is dit wat jij wilt voor je hond?
Hoe zou het zijn als honden zo begeleid worden dat ze hun eigen natuur kunnen volgen? Ik hoor mensen dan vaak zeggen, maar dat kan toch helemaal niet, hij zou de mensen op straat aanvallen. Hij zal de visite gaan bijten. Ik kan je één ding verklappen; een emotioneel stabiele en gezonde hond doet dat niet zomaar. Of mensen die bang zijn dat hun hond dan de hele dag in het park wil lopen of dat alle katten niet meer veilig zijn, hij zou konijnen vangen en zomaar de straat oversteken. Ook hierin kun je je hond begeleiden op een andere manier dan het conditioneren van aangeleerd gedrag. En welke manier van leren past hier bij? Hoe doe je dat? Dat is niet zo 1, 2, 3 in een blog te schrijven. Als je hier meer over wilt leren dan is de cursus How2Talk2Dogs aan te raden. Maar voor nu zal ik een paar tips geven waar je meteen mee aan de slag kunt.
Een nieuwe bril: jouw hond zijn eigen natuur laten volgen
Door anders naar je hond en naar jezelf als begeleider van jouw hond te kijken, draait de wereld om. Je hond is al goed zoals hij is. Daar hoef je niks aan toe te voegen. Een hond kan van nature prima overleven en zal niet zomaar bijten bijvoorbeeld. Vanuit het vertrouwen dat je hond de wereld ontdekt, zijn wereld, en wat daarin belangrijk voor hem is, kun je hem bij deze ontdekkingstocht begeleiden. Er is dan geen verwachting meer om aan te voldoen, ook voor jezelf niet. Je kunt, net als je hond van nature doet jezelf gaan volgen, jouw ontdekkingstocht in het leven. Samen ontdek je ieder jouw wereld en ben je voor elkaar een inspirerend voorbeeld, waarin de band met jouw hond zal versterken.
‘Hoef je dan helemaal niet meer op te voeden en laat je alles toe?’, Is ook zo’n vraag die ik altijd hoor. Nee opvoeden hoeft dan niet meer en nee je laat niet alles toe. Grenzen zijn heel belangrijk voor honden. Die geven hen een gevoel van veiligheid. En door duidelijk jouw grens aan te geven als je die voelt, zal jouw hond deze ook respecteren. Als jij ook zijn grenzen respecteert en er wederzijds vertrouwen ontstaat. En deze grenzen zou je je niet op moeten laten leggen door theorieën als de dominantietheorie, die al decennia achterhaalt is. En zelfs niet door wat de maatschappij of anderen vinden. Ga jouw eigen grenzen ontdekken, die je onderweg door nieuwe situaties zult gaan ervaren. Ik hoor van heel veel mensen terug dat er veel minder grenzen zijn, dan ze altijd gedacht hebben.
Een oefening voor in de praktijk
Wat kun je doen om je hond te begeleiden in het vanuit zijn natuur ontdekken van de wereld? Heel praktisch kun je beginnen met observeren. Het gedurende een periode naar je hond kijken en opschrijven wat je ziet, helpt om echt te kijken en opnieuw te zien. Wat is je hond aan het ontdekken? Waar gaan zijn interesses naar uit? En ook welke neigingen ervaar je tot ingrijpen?
Een ontwikkelingsweg voor beide
Als je wilt leren hoe je jouw hond ook op een andere manier dan via conditioneren kan begeleiden in zijn ontwikkeling, kijk dan eens naar mijn online traject of loop een halve dag of dag mee met de Samen op Avontuur.
Over anders omgaan met jouw hond schreef ik al eerder een blog; “Samen Ontdekken… een andere kijk op leren“.
Ik ben benieuwd naar de ervaringen die je op gaat doen als je de oefening die ik hierboven beschrijf daadwerkelijk in de praktijk gaat brengen. Leuk als je dit hieronder wilt delen.
Vind je dit artikel waardevol voor anderen? Dan zou ik het fijn vinden als je het wilt delen.